Một trong những triết gia nổi tiếng nhất trong lịch sử của trường phái Khắc kỷ là Marcus Aurelius. Ông là hoàng đế của vương quốc Rome trong khoảng thời gian từ năm 161 đến 180 sau Công nguyên, thống trị quốc gia này ở thời kỳ hỗn loạn cực độ. Ông tham gia nhiều cuộc chiến, chứng kiến nhiều cảnh lầm than và thống khổ tột cùng, giúp ông viết ra những tài liệu như một cách để ông ghi lại “ý nghĩa” của tất cả những thứ ông trải qua. Ông nổi tiếng nhờ cuốn ký sự chưa đặt tên của mình, cuốn sách sau đó được mang tên Sự tĩnh tâm của Marcus Aurelius. Các tác phẩm của ông đã ảnh hưởng tới và giúp đỡ hàng triệu người trong suốt hai thế kỷ qua, và là nền tảng cơ bản cho rất nhiều giáo sĩ hay thậm chí là những khóa học trị liệu.
Một trong những lý thuyết cơ bản của ông được dựa trên quan niệm buông xuôi những thứ chúng ta không thể kiểm soát. Đây là một bài học sâu sắc đến từ những người có nhiều quyền lực và quyền kiểm soát tương tự như vị hoàng đế vương quốc Rome, tuy còn nhiều tranh cãi.
Những thứ bạn không thể kiểm soát.
“Bạn có năng lượng từ trong tâm trí – không phải từ sự vật bên ngoài.
Nhận ra nó, và bạn sẽ có sức mạnh lâu dài.” – Marcus Aurelius.
Theo Marcus Aurelius, có rất ít thứ bạn có thể kiểm soát bên ngoài ý nghĩ của bạn. Những thứ bạn không thể kiểm soát như sức khỏe, danh tiếng, tài sản hay sự phát đạt – chỉ là một vài ví dụ. Mặc dù bạn có thể tác động tới sức khỏe, chẳng hạn bằng cách ăn uống điều độ, nhưng bạn vẫn không thể kiểm soát nó hoàn toàn điển hình như việc bạn không may mắc ung thư.
Lý do mà Aurelius nói rằng không cần tập trung vào những thứ bạn không thể kiểm soát là bởi nếu bạn cố tình làm điều đó, bạn sẽ phải chịu đau đớn. Giống như việc bạn cố ép ai đó yêu bạn khi bạn biết rằng bạn không thể làm ai đó yêu mình. Theo đuổi một tình yêu đơn phương chỉ kéo dài nỗi khổ của bạn và sẽ khiến bạn cảm thấy hoàn toàn vô dụng. Lời khuyên thường được đưa ra cho những mối tình đơn phương chính là cứ bỏ qua nó. Marcus Aurelius chỉ đơn giản nói rằng chúng ta cần nhận ra sự thiếu kiểm soát xuất hiện trong nhiều thứ khác mà chúng ta cố tình bắt bản thân chịu đựng (sức khỏe, danh tiếng, tài sản,…) Chúng ta cần học cách buông xuôi những thứ bản thân không thể kiểm soát và học cách bước tiếp.
Những thứ bạn có thể kiểm soát.
Vậy chúng ta phải tập trung vào cái gì nếu hầu hết những thứ bên ngoài ta đều nằm ngoài tầm kiểm soát của ta? Chúng ta tập trung vào cách thức bản thân nhận biết thế giới. Chúng ta tập trung vào phương tiện và cách thức đối xử với người khác. Bạn biết bạn không thể điều khiển cách mọi người ứng xử, nhưng bạn biết rằng bạn có thể kiểm soát cách bản thân ứng xử. Bạn hoàn toàn có thể quyết định nên đối xử tốt với người bồi bàn tại quán cà phê vào buổi sáng hay không. Bạn cũng có thể lựa chọn giữa việc thử những trải nghiệm mới thú vị hay là trốn tránh thế giới này. Nếu không muốn coi trời mưa là một thảm họa, bạn sẽ lựa chọn cách nhảy vào các vũng nước với một niềm thích thú vô tận. Những suy nghĩ và hành động của bạn là thứ mà bạn hoàn toàn kiểm soát, chứ không phải cách thế giới này phản ứng lại chúng.
Việc nhận thức những điều bạn có thể hoặc không thể kiểm soát sẽ giúp bạn có thêm năng lượng và năng suất. Thay vì dành hàng giờ lo lắng, suy tính, vạch kế hoạch, theo dõi mọi người trên mạng xã hội hay lôi kéo người khác – bạn sẽ có thể có thời gian và năng lượng vạch ra những sự lựa chọn tích cực trong cuộc sống. Bạn hoàn toàn có thể nuôi dưỡng những sở thích mới, đọc sách hay đầu tư vào những quá trình phát triển bản thân khác mà bạn thấy thú vị. Bạn cũng sẽ cảm thấy “tỏa sáng” hơn mà không phải vướng vào vòng lặp suy nghĩ tiêu cực vì muốn kiểm soát mọi thứ nữa.
Tác giả: TREVOR FREEMAN
Người dịch: Duy Nguyen.
Nguồn: https://www.pickthebrain.com/blog/powerful-lessons-on-letting-go-by-the-stoics/
